زنان در سراسر دنیا روز هشتم مارس تظاهراتی برای روز جهانی زنان برگزار کرده و خواستار حقوق برابر و عدالت خواهند ‌شد. به این مناسبت، افراد و گروه‌های مختلف بیانیه‌هایی منتشر کرده و می‌کنند. یکی از این پیام‌ها از ایران که مورد توجه قرار گرفته است، پیام زهرا رهنورد از حبس خانگی است.

زهرا رهنورد، همسر میرحسین موسوی، از رهبران جنبش سبز، روز پنج‌شنبه پیامی منتشر و تاکید کرد جواب آزادی‌خواهی زنان نه «گلوله» بلکه تسلیم بی‌چون و چرای حاکمان است.

او که در سال‌های گذشته نیز پیام‌هایی برای روز جهانی زنان منتشر کرده بود، در بیانیه امسال خود گفت رفع فقر و گرسنگی آحاد انسان‌ها، زدودن نابرابری و به دنبال آن تحقق آزادی و توسعه و رفاه عمومی با هم‌بستگی زنان و مردان به موفقیت می‌رسد.

رهنورد به مبارزه بی‌وقفه زنان برای مقابله با حجاب اجباری،‌ رفع تبعیض جنسیتی و رسیدن به حقوق انسانی اولیه‌شان و همچنین دادخواهی مادران و پدرانی اشاره کرد که فرزندانشان برای رسیدن به این حقوق، با اعدام و گلوله کشته شدند.

این پیام در چهل و هفتمین سالگرد به رسمیت شناخته شدن روز جهانی زن از سوی سازمان ملل متحد منتشر شد.

روز جهانی زنان امسال با موضوع «الهام بخشیدن برای مشارکت» در بسیاری از کشورهای جهان گرامی داشته می‌شود.

واشینگتن پست در گزارشی به این مناسبت و رویدادهای مرتبط با آن پرداخت.

موضوع روز جهانی زنان امسال، همه را تشویق می‌کند تا دیدگاه‌ها و مشارکت‌های منحصر‌به‌فرد زنان را از همه اقشار، از جمله جوامع به حاشیه رانده شده به رسمیت بشناسند.

رویدادهای جهانی هشت مارس

روز جهانی زنان یک جشن جهانی و فراخوانی برای اقدام است که با تظاهرات عمده زنان در سراسر جهان، از تظاهرات مبارزاتی گرفته تا اجراهای خیریه همراه می‌شود.

برخی جوامع دستاوردهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی زنان را جشن می‌گیرند در حالی که برخی دیگر، از دولت‌ها می‌خواهند دستمزد برابر، دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی و عدالت برای قربانیان خشونت مبتنی بر جنسیت و نیز آموزش برای دختران را تضمین کنند.

اعتراضات اغلب سیاسی و گاهی خشونت‌آمیز هستند که ریشه در تلاش‌های زنان برای بهبود حقوقشان دارند.

این روز در بیش از ۲۰ کشور از جمله افغانستان، بورکینافاسو، اوکراین، روسیه و کوبا، تعطیل رسمی است.

مانند سایر جنبه‌های زندگی امروزی، رسانه‌های اجتماعی در روز جهانی زنان نقش مهمی ایفا می‌کنند؛ به ویژه با برجسته کردن تظاهرات‌هایی که در کشورهای دارای حکومت‌های سرکوب‌گر برگزار می‌شود.

چگونگی شکل‌گیری روز جهانی زنان

در حالی که ایده اولیه روز زنان در ایالات متحده از حزب سوسیالیست آمریکا در سال ۱۹۰۹ سرچشمه گرفت، این یک فمینیست آلمانی بود که در کنفرانس بین‌المللی زنان سوسیالیست که در سال ۱۹۱۰ در کپنهاگ برگزار شد، برای بزرگداشت جهانی این روز تلاش کرد.

رویدادهای سال ۱۹۱۱ در سراسر اروپا اهمیت این روز را پررنگ‌تر کرد و در طول جنگ جهانی اول، زنان از این روز برای اعتراض به جنگ و درگیری مسلحانه‌ای که از سال ۱۹۱۴ تا ۱۹۱۸ ادامه داشت، استفاده کردند.

کریستن قدسی، استاد و رییس مطالعات روسیه و اروپای شرقی در دانشگاه پنسیلوانیا گفت: «در روز ۲۳ فوریه در روسیه و هشتم مارس در اروپای غربی، زنان به خیابان‌ها رفتند و برای نان و صلح تظاهرات کردند.»

قدسی افزود: «تظاهرکنندگان شامل بیوه‌ها، همسران و مادران مردانی بودند که در طول جنگ جان باخته یا مجروح شده بودند. مقامات نتوانستند جلوی زنان را بگیرند. در نتیجه کم‌کم مردها نیز به خیابان‌ها آمدند و به آنان پیوستند.»

سازمان ملل بزرگداشت این روز را از سال ۱۹۷۵ که سال جهانی زنان بود آغاز کرد و مجمع عمومی این سازمان دو سال بعد و در سال ۱۹۷۷ این روز را به رسمیت شناخت.

زنان در اروپای شرقی مدت‌هاست در روز هشتم مارس گل می‌گیرند و حتی گاهی این روز را در مرخصی به سر می‌برند اما دادن شکلات‌ و آب‌نبات‌ می‌تواند حرکاتی تحقیرآمیز و نشان‌دهنده فقدان درک سختی‌ها و نابرابری‌هایی باشد که زنان را به اعتراض می‌کشاند؛ به‌ویژه در مناطقی که اعتراضات به خشونت کشیده شده‌اند.

سال گذشته در ترکیه، زنان با آمدن به خیابان‌ها مخالفت خود را با ممنوعیت رسمی راهپیمایی روز جهانی زنان اعلام کردند.

پس از حدود دو ساعت پلیس برای متفرق کردن جمعیت از گاز اشک‌آور استفاده و ده‌ها نفر از معترضان را بازداشت کرد.

در مکزیکو‌سیتی و در جریان تظاهرات هشتم مارس ۲۰۲۱، پس از درگیری معترضان با پلیس، ده‌ها نفر زخمی شدند.

سوءاستفاده تبلیغاتی

سال‌هاست از روز جهانی زنان و مضمون هشت مارس برای فروش سویشرت‌، کارت‌های تبریک، برچسب‌ها، کیف‌های پارچه‌ای، تزیین کاپ‌کیک و هزاران کالای دیگر استفاده می‌کنند.

مک دونالد در سال ۲۰۱۸ آرم خود را در حساب‌های رسانه‌های اجتماعی و حتی تابلوی فروشگاه‌هایش در کالیفرنیا به علامت W (حرف نخست کلمه زن در زبان انگلیسی) تبدیل کرد.

این یک ترفند بازاریابی بود که در فضای مجازی مورد انتقاد قرار گرفت.

در نهایت منتقدان، مک دونالد را به جای استفاده تبلیغاتی از روز زنان برای بهبود شرایط کاری کارگرانش بازخواست کردند.

قدسی در این مورد به واشینگتن پست گفت: «بزرگداشت روز جهانی زنان اکنون بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد، زیرا زنان دستاوردهای قرن گذشته خود را از دست داده‌اند. به خصوص در مورد تصمیم دادگاه عالی ایالات متحده در سال ۲۰۲۲ برای لغو حق سقط جنین که به حمایت‌های قانون اساسی از زنان در این مورد پس از نزدیک به ۵۰ سال پایان داد.»

تصمیم ایالات متحده در مورد سقط جنین سراسر چشم‌انداز سیاسی اروپا را فرا‌گرفت.

این موضوع زمانی که احزاب ملی‌گرای راست افراطی در حال افزایش نفوذ هستند، به بحث عمومی در برخی کشورها تبدیل شده است.

فرانسه روز دوشنبه ۱۴ اسفند حق سقط جنین را به‌عنوان یک حق قانونی برای زنان تضمین کرد. اقدامی تاریخی که مورد استقبال فعالان حقوق زنان در سراسر جهان قرار گرفت.

گابریل آتال، نخست‌وزیر فرانسه پیش از رای‌گیری به قانون‌گذاران گفت: «ما یک بدهی اخلاقی به زنان داریم.»